ریشه یابی اختلافات تنگستان با دشتي اعتبار و اقتدار روزافزون سرهنگ باقرخان به مذاق همسايگان شمالي و جنوبي اش، يعني حكومت بوشهر و ضابط دشتي چندان خوش نمي آمد.

به گزارش  ساحلی اعتبار و اقتدار روزافزون سرهنگ باقرخان به مذاق همسايگان شمالي و جنوبي اش، يعني حكومت بوشهر و ضابط دشتي چندان خوش نمي آمد.

وي با وجود آن كه خطر بالقوه شيخ نصر را در شمال قلمرو در نظر داشت، متوجه رقيب ديگرش حاجي خان ضابط دشتي نيز بود كه در جنوب قلمرو او عرض اندام مي كرد. به همين سبب باقرخان و تنگستانيان مجبور به هوشياري و آمادگي هميشگي در دفاع از قلمرو خود بودند.

علل شجاعت پيشگي مردم تنگستان ساحلي، نزاع هميشگي آن ها با شيخ بوشهر در شمال و ضابط دشتي در جنوب آن هاست.

باقرخان مي بايست در سرحد ساحلي تنگستان و منطقه دشتي، پايگاه مستحكمي در نظر مي گرفت كه حراست مرزهاي جنوبي قلمرو او را بر عهده داشته باشد.اين قرارگاه استراتژيكي (قلعه كلاه) بود.

بعد از ديدار از بندر تيخور آخرين بندر ساحلي تنگستان در 4 ربيع الاول 1257ه از قلعه كلاه كه سرحد منطقۀ تنگستان و دشتي است ديدن كرده، به شرح نزاع هاي طرفين بر سر آن مي پردازد.

سديد السلطنه در گزارش سفرنامۀ خود كه آن را در 1330ه.ق تنظيم كرده است، آخرين قريۀ مرزي بين تنگستان ساحلي و دشتي را قريۀ (كري) واقع در دامنۀ كوه و لب دريا، ذكر مي كند.

درضمن در دامنۀ اين كوه رود فعلي جريان دارد كه دره اي موسوم به (درۀ سامان) ايجاد كرده كه تنگستان در شمال آن و دشتي در جنوب آن واقع مي شود. بالاخره اين نزاع هاي مرزي به كشته شدن محمدعلي خان برادر سرهنگ باقرخان) انجاميد.

محمد علي خان و باقرخان از ابتداي حكومت شيخ نصر در 1248 ه مشتركاً اهرم بخش كوهستاني تنگستان  را در اجاره داشتند.

ولي با مرگ محمدعلي، باقرخان، اهرم را به پسر رشيدش احمدخان سپرد. با قتل محمدعلي، هرچند باقرخان يكي از بهترين ياوران خود را از دست داد، ولي بزودي جاي خالي او را احمدخانپسرباقرخان گرفت.

ظاهراً دوران تصدي احمدخان بر اهرم- كه همجوار دشتي بود- تجربيات و آموخته هاي فراواني را براي او در برداشت. به طوري كه چند سال بعد در 1273ه، باقرخان، نظر به شايستگي هايي كه در احمدخان ملاحظه كرد، او را به عنوان فرماندۀ سپاه تنگستان در قلعۀ ريشهر براي مصاف با انگليسي ها قرار داد.

شهید احمد خان تنگستانی محل خدمت خود قلعه ریشهر بود طی مبارزاتی با انگلیسیها محا شهادت گاه وی شد و  همه مردم تنگستان با خبر شهادت احمد خان  ناراحت شدند و با گویش محلی خود این بید را سوردند خبر آمد.

تنگستان بهارند زمین از خون احمد لاله زارن

خبربر مادرش پیرش میگتو که احمد یک تن و دشمن هزاران

 با خبر رسیدن شهادت  احمد خان ، مردم تنگستان عزادار یکی از سرداران و رشاد مردان خود شدند.

تنگستان نما