افشاگری صریح مقامات ایران درباره وقایع پشت پرده‌ای که منجربه کاهش قیمت نفت شده است، واکنش خشم‌آلود محافل وابسته به عربستان را به‌دنبال داشته به‌گونه‌ای که روزنامه الشرق‌الاوسط طی مقاله‌ای ایران را دعوت کرده به جای سیاسی ارزیابی کردن کاهش قیمت نفت با واقعیات کنار آمده و از مسائل و تحولات منطقه‌ای کنار بکشد.

اين مقاله پس از آن منتشر شده است كه حسن روحاني، رئيس‌جمهور هفته گذشته طي سخناني در بوشهر هشدار داد كه بر اثر كاهش قيمت نفت كشورهايي چون عربستان و كويت ضرر بيشتري خواهند كرد و البته در آينده نيز از اقدام خود پشيمان خواهند شد. البته اين نخستين بار نيست كه مقامات ايران نقش عوامل سياسي را در كاهش قيمت نفت پررنگ‌تر از عوامل اقتصادي مي‌بينند. از ديد مقامات ايران كاهش قيمت نفت بيشتر از همه به زيان جهان اسلام است كه عمده توليد نفت جهاني در اختيار كشورهاي اسلامي است.

كما اينكه رهبر معظم انقلاب 20دي‌ماه در ديدار نيكلاس مادورو رئيس‌جمهور ونزوئلا كه به تهران سفر كرده بود، كاهش عجيب قيمت نفت در يك مدت كوتاه را حركتي سياسي و غيراقتصادي خواندند و افزودند: دشمنان مشترك ما از نفت به‌عنوان يك حربه سياسي استفاده مي‌كنند و قطعاً در اين كاهش شديد قيمت نفت نقش دارند. البته قبل از اين ديدار، مادورو با حسن روحاني هم ملاقاتي داشت و توافقي براي مقابله به كاهش قيمت نفت به‌وجود آمد كه رهبر معظم انقلاب در ادامه ديدارشان با رئيس جمهور و نزوئلا به همين مسئله اشاره كرده و از توافق يادشده حمايت كردند.

    حمله تند به عربستان

سه‌شنبه هفته گذشته، حسن روحاني، رئيس‌جمهوربه استان بوشهر كه همجوار با عربستان و كويت است، سفر كرد و از سواحل بوشهر سران عربي را خطاب قرار داد كه براي ضربه زدن به منافع ساير كشورها ازجمله ايران به‌خود و ملتشان زيان‌هاي هنگفت وارد نكنند، چرا كه صادرات نفتي عربستان در حال حاضر 10برابر ايران است و اگر روندكاهنده قيمت ادامه داشته باشد، يك دلار زيان به ايران به‌معناي وارد شدن 10دلار زيان به مردم عربستان است.

با اين حال سران كشورهايي چون عربستان به‌خاطر محدود كردن نقش ايران در منطقه وارد چنين بازي خطرناكي شده و حتي حاضرند 10دلار زيان ببينند تا ايران متحمل يك دلار زيان شود. اتخاذ چنين سياستي كه آشكارا مغاير با منافع ملي عربستان و ساير كشورهاي اسلامي نفت خيزاست، كار رابر زمامداران سعودي براي توجيه چنين سياستي به مردمان خود و افكار عمومي منطقه سخت مي‌كند. از همين رو وقتي مقامات ايران از پشت‌پرده سقوط قيمت نفت سخن به ميان مي‌آورند يا زيان‌هاي هنگفت وارده به جهان اسلام ازجمله عربستان را يادآور مي‌شوند، تنگناي سعودي‌ها بيشتر از قبل مي‌شود. كما اينكه حسن روحاني هم بر همين مسئله انگشت گذاشت و مواردي را مطرح كرد.

    الشرق الاوسط چه نوشت؟

آنگونه كه خبرگزاري فارس خبر داده است، «طارق حميد» سردبير پيشين روزنامه «الشرق الاوسط» چاپ لندن در مقاله‌اي كه روز پنجشنبه منتشر شد، حسن روحاني را به‌دنباله‌روي از آنچه او «شيوه عبدالله بن عبدالعزيز پادشاه عربستان به هنگام وليعهدي»اش ناميد، دعوت كرد و از روحاني خواست تا مانند «رئيس هيأت مديره يا مدير اجرايي واقعي يك شركت» با مشكل كاهش قيمت نفت رفتار كند. اشاره اين مقاله به وقايع دهه 90ميلادي است كه نفت پس از يك دوره افزايش قيمت به‌خاطر جنگ خليج‌فارس به ناگهان با كاهش قيمت مواجه شد و شاه فعلي عربستان كه در آن زمان وليعهد بود، گفت كه ديگر زمان شانه‌خالي كردن گذشته و زمان آن رسيده است كه كمربندها محكم بسته شود. اين، نقش يك رهبر و رئيس (جمهور) يك كشور است تا به جاي سرزنش ديگران، با حقايق روبه‌رو شود. نويسنده سعودي از همين زاويه خطاب به روحاني مي‌نويسد: بهتر است روحاني اگر واقعا ميانه‌روست، هزينه‌هاي بيهوده ايران را كاهش دهد.

    توجيه به جاي پاسخگويي

اين مقاله كه در روزنامه وابسته به دربار سعودي منتشر شده است، به نوعي منعكس‌كننده ديدگاه زمامداران عربستاني است. حتي چندي پيش علي النعيمي، وزير نفت عربستان در اجلاس كشورهاي عربي نفت خيز كه در ابوظبي، پايتخت امارات عربي متحده برگزار شد، صراحتا تأكيد كرد كه كاهش قيمت نفت به بشكه‌اي 20دلار هم باعث تغييرسياست عربستان نمي‌شود و ما توليد را كاهش نخواهيم داد. با اين حال نه اين مقام عربستاني و نه سايرمقامات يا رسانه‌هاي عربستاني هرگز به اين سؤال جواب نداده‌اند كه چرا حاضرند نفت را با دلارهاي بسياركمتري بفروشند ليكن براي حفظ منافع جهان اسلام حاضر به كمترين همراهي براي تثبيت قيمت‌ها نيستند.